Зэльвенскіх аматараў слова запрасілі на імпрэзу, прымеркаваную да юбілею Казіміра Камейшы

Госцю Зэльвенскіх Сакавін-2011 Казіміру Камейшы ў снежні споўнілася 80 гадоў. З гэтай нагоды ў раённай бібліятэцы сабраліся аматары літаратуры з клубаў “Ліра” пры бібліятэцы (кіраўнік Наталля Цынс) і “Малюся Слову” – пры дзённым аддзяленні ЦСАН (кіраўнік Яніна Шматко). Запрасілі на імпрэзу і гімназістаў-адзінаццацікласнікаў (класны кіраўнік Т.І.Якубовіч).

Адну са сваіх празаічных кніг Казімір Камейша назваў даволі загадкава – “Паміж кубкам і вуснамі”. Што хаваецца за гэтай назвай? Чым напаўняў і напаўняе кубак свайго жыцця Казімір Камейша? Горыч ці задавальненне атрымліваюць вусны, падносячы да сябе кубак?..

Пра гэта і разважалі вядучыя Наталля Цынс і Яніна Шматко з дапамогай інжынера-сістэматэхніка Ігара Атарыка, адказнага за прэзентацыю мерапрыемства і, вядома, усіх членаў клубаў.

Казімір Камейша – дзіця вайны, як звыкла называюць народжаных у 40-х гадах мінулага стагоддзя. І калі марозным снежаньскім днём 1943 года бацькі хрысцілі свайго першынца, чарку “пушчанкі” за яго здароўе падымалі і налібоцкія партызаны. Рос хлопчык сярод любячых яго людзей і непаўторнай прыроды Налібоцкай пушчы. Рана пацягнула яго да кніг. Гэтаму спрыяла тое, што сельскай бібліятэкай загадвала малодшая маміна сястра, якая дазваляла пляменніку ўсё, што таму падабалася. Хлопец і сам рана пачаў пісаць. Спачатку замалёўкі з вясковага жыцця, а потым і вершы.

Пасля школы, як і належыць аматару літаратуры, паступіў на філалагічны факультэт БДУ. Праўда, год быў студэнтам-“установочником”: так называлі тых, каму належала займець працоўны стаж. Назапашваў стаж і вопыт у раённых газетах Копыльскага і Стаўбцоўскага раёнаў. Здавалася б, пасля года працы-вучобы можна было спакойна вучыцца далей. Але на 3-м курсе ўніверсітэта юнака на цэлых тры гады прызвалі ў войска. Вельмі цікава аб жыцці Камейшы-салдата, аб тым, як дапамагала яму паэзія, расказала Таццяна Мананнікава.

А ў Мінску не забываў салдата стараста групы, у якой вучыўся Казімір – Хведар Чэрня. Ён сабіраў усе вершы Камейшы: і тыя, што ўжо былі надрукаваны ў газетах і часопісах, і тыя, што дасылаў (па настойлівай просьбе Чэрні) у лістах салдат. Такім вось спосабам Чэрня сабраў, а потым аддрукаваў на машынцы рукапіс першага зборніка Камейшы.

Удзячнасць да сябра Казімір Камейша змясціў у свой кубак. Як і іншыя складнікі: трывогі салдацкіх будняў, памяць пра родныя Налібокі, цяпло сяброўства…

Вярнуўшыся з войска на 3-ці курс, з якога і пайшоў служыць, у знаёмай аўдыторыі знаёмых не знайшоў. Цяжка было прывыкаць да маладых дзяўчат і хлопцаў. Зноў стаў перад выбарам: напаўняць свой кубак толькі ведамі ці спалучаць вучобу з практыкай. Выбраў другое – перавёўся на завочнае аддяленне і стаў газетчыкам. На гэты раз у Валожынскай раёнцы.

Пасля заканчэння ўніверсітэта перайшоў на працу на Беларускае радыё (між іншым, зноў дапамог Хведар Чэрня, які даў рэкамендацыю сябру). Гэта быў вельмі цікавы і плённы для Казіміра час. Ён рыхтаваў мноства перадач пра творчых людзей, і сустрэчы з імі напаўнялі радасцю, давалі імпульс для больш поўнага раскрыцця свайго дару. Нярэдка з новымі сябрамі ён наведваўся ў родныя Малыя Навікі да бацькоў. Бацьку асабліва спадабаўся любімы і сынам Анатоль Вялюгін. З вершамі Камейшы пра сяброў прысутных пазнаёмілі Галіна Карная, Ванда Кавалевіч і Ірына Кавалевіч.
Час ідзе сваёй хадой,
Шляхам зычным самым.
Прыбаўляецца гадоў
І сяброў таксама.
Столькі маеш стрэч адных,
Столькі свят – злічы ўсе –
Як старонак закладных
У цікавай кнізе…
(“Час ідзе сваёй хадой”)

Вершы, прысвечаныя бацькам, гучалі з вуснаў Галіны Ляонік, Святланы Мацкевіч, Галіны Рудой і Валерыі Селівёрставай. А пра змены ў асабістым жыцці маладога паэта расказалі Ірына Кавалевіч і Марыя Ляўчук.

Здольнага пушчанца запрашалі да сябе на працу рэдактары такіх папулярных часопісаў, як “Полымя” і “Маладосць”. У “Маладосці” працаваў Камейша ў гады перабудовы, а з “Полымем” супрацоўнічаў двойчы. У “Маладосць” ён прыйшоў пасля работы ў дзіцячай “Вясёлцы”. Працавалася там вельмі лёгка (праўда, не адразу). Рэдактар “Вясёлкі” Уладзімір Ліпскі лічыў, што супрацоўнікі павінны сустракацца з чытачамі, а аўтары самі знойдуць дарогу ў рэдакцыю. Спачатку было цяжка выступаць перад дзецьмі: сваіх твораў для іх не меў, а чужых ведаў мала. Вось і давялося асвойваць ой якую нялёгкую справу – пісаць для дзяцей. На імпрэзе дзіцячыя вершы Камейшы дэкламавалі бабуля з унукам: Алена Еўдакімава і Ілля Банкевіч. Хлопчык так хораша чытаў пра пеўніка, лазню ды лялечную сям’ю маленькай дзяўчынкі, што атрымаў заслужаныя апладысменты.

Згадвалі пра нялёгкую працу Камейшы-перакладчыка. Тут дарэчы былі словы самога паэта пра вялікія магчымасці нашай мовы, яе багацце: “Мова наша настолькі багатая, наколькі ты яе ведаеш сам. У гэтым я яшчэ раз пераканаўся, перакладаючы вялікага туркмена Махтумкулі. Мне трэба было знайсці безліч рыфмаў да аднаго слова. І я іх знаходзіў не паўтараючыся!” Камейша перакладае многіх і многа. Мы пазнаёмілі прысутных з яго перакладамі з курдскай мовы. З гэтай задачай добра справілася Галіна Ляонік.

З неардынарнай кнігай Камейшы “Адзор’е” пазнаёміла Таццяна Мананнікава. Яна падабрала нямала мініяцюр, якія былі найбольш прыдатныя да разважанняў пра кубак жыцця паэта.
Салодкі дым наш,
хоць і з коміна.
І ад яго няма аскоміны.
…
Настаўнік, не крыўдзі вучня,
Аддай яму ўсё, што маеш.
Ад Будучыні самой
Ты тут жа паклон атрымаеш.
…
Пазыч, калі трэба,
Аддай, калі маеш.
Вярні, калі вінен,
Суцеш, калі плачуць.
Не злуйся на тое,
Калі не аддзячаць.
Такое бывае…
…
Хай раяць аж у рай падацца,
Дзе хтосьці ўжо
гняздзечка звіў,
Прарокаў слухай і дарадцаў,
Ды ўласным розумам жыві!

Вядучыя дадалі свае любімыя радкі з ужо згаданай кнігі мініяцюр “Паміж кубкам і вуснамі”:
Так, як падае ліст, можа пачуць кожны, а вось як расце ён, здольны пачуць толькі паэт.
…
У роднай хаце і блін сонцам свеціць, а ў чужой і абразы на покуці глядзяць пагрозна.

Падалося, што своеасаблівым падрахункам да нашага роздуму над жыццёвым і творчым шляхам Казіміра Камейшы будуць яго ж словы: “Перш чым дабрацца да смаку, трэба наесціся паху” або “Трэба жыць буднямі, і ўдзячнасцю за гэта будуць святы”.
Слова маё, не блудзі.
Ты не заблудзіш, я знаю.
Пойдзеш дарожкай ля гаю,
Проста і проста ідзі.
…
Я, слова, табе давяраю,
Прабач, што адно выпраўляю
У шлях гэты родны ля гаю.
Цябе, адшукаўшы ў глыбінях,
Няўжо я хаваць павінен?!
(“Слова маё, не блудзі”)
Яніна ШМАТКО

Интересные и актуальные новости Зельвенского района в нашем Telegram-канале. Подписывайтесь по ссылке!