Адбылося красавіцкае пасяджэнне клуба «Малюся Слову», прысвечанае жыццю Аркадзя Куляшова

Красавіцкае пасяджэнне клуба “Малюся Слову” дзённага аддзялення ЦСАН было прысвечана жыццёваму і творчаму шляху народнага паэта Беларусі Аркадзя Куляшова.

Вельмі рана пачаў свой шлях у паэзіі адзін з самых таленавітых творцаў краіны. І друкавацца стаў у 12-гадовым узросце. А створаны ў 14 год верш “Бывай” нездарма лічаць шэдэўрам. Напісаны ён быў, вядома ж, пад уплывам першага кахання. Скажаце: што гэта за шэдэўр, калі мы яго не ведаем? – Ведаем, добра ведаем. Гэта ж стаўшая песняй “Алеся”! (Стварылі яе праз гады кампазітар Ігар Лучанок і ансамбль “Песняры”).

Бывай, абуджаная сэрцам, дарагая!
Чаму так горка, не магу я зразумець…
Шкада заранкi мне, што ў небе дагарае
На ўсходзе дня майго, якому ружавець.

Верш “Бывай” выканала Ірына Кавалевіч, а песню змаглі паслухаць дзякуючы Таццяне Сяркевіч, якая, між іншым, і ўсю прэзентацыю да пасяджэння падрыхтавала.
Суровую школу давялося прайсці Аркадзю Куляшову: ён жа нарадзіўся ў 1914-м! Верш “Маё пасведчанне” ў выкананні Ванды Кавалевіч – якраз пра няласкавую “няньку”, што калыхала яго пакаленне.

Шмат вайной людзей закалыхана,
Многа спіць іх у зямлі сырой.
Выйшаў я на бой смяротны рана
З нянькаю няпрошанай людской.

Многіх крылатых падкасіў няўмольны лёс. Вось і сябры Аркадзя па Мсціслаўскаму педтэхнікуму Юлій Таўбін і Змітрок Астапенка дачасна загінулі ад суровых вятроў 1937-га года. Ім Аркадзь Аляксандравіч прысвяціў цэлы цыкл вершаў “Маналог”. Некалькі твораў гэтага цыкла прачытала Валерыя Селівёрстава.
Куляшоў вельмі прыдзірліва ставіўся да самога сябе. Выдадзены ў 1930-м годзе зборнік паэзіі “Росквіт зямлі” ён ніколі не згадваў (паэту было тады ўсяго 16 гадоў). З вялікай неахвотай называў першымі зборнікі 1932 года “Па песню, па сонца” і “Медзі дождж” (тады ўжо меў за плячыма ажно… 18 гадоў!). З вершамі гэтай пары знаёміла Ірына Кавалевіч.
Усесаюзную славу Аркадзь Аляксандравіч спазнаў у гады Вялікай Айчыннай вайны. Як супрацоўнік рускамоўнай армейскай газеты “Знамя Советов”, ён павінен быў пісаць вершы, замалёўкі, фельетоны на рускай мове. І тады ён начамі ў суровым 1942-м, калі яшчэ так далёка было да перамог, піша жыццесцвярджальную паэму “Сцяг брыгады”, не спадзеючыся не толькі на яе прызнанне, але і на размяшчэнне хоць урыўкаў з яе. А здарылася ўсё інакш: Міхаіл Ісакоўскі пераклаў паэму на рускую мову, і часопіс “Знамя” надрукаваў яе ў першых нумарах 1943 года. Неўзабаве твор выйшаў асобнай кнігай і на рускай, і на беларускай (да вялікай радасці Куляшова) мовах. Урыўкі з гэтай знаёмай нам са школьнай пары паэмы прачытала Алена Мартынчык.
А з лірычнымі вершамі ваеннай пары, прысвечанымі жонцы паэта Ксеніі Фёдараўне, прысутных пазнаёміла Станіслава Урбановіч.
Вершы, што “палілі звышчалавечым высілкам сваім”, прагучалі з вуснаў Марыі Ляўчук, Галіны Ляонік, Святланы Мацкевіч, Ванды Кавалевіч.
Моцна кранула аматараў паэзіі дзейнасць Куляшова-перакладчыка. Ён шмат гадоў працаваў над пераўвасабленнем на беларускую мову любімых з дзяцінства М.Лермантава і А.Пушкіна. І працаваў проста апантана! Выкананы на імпрэзе пераклад лермантаўскага шэдэўра “Выхожу один я на дорогу” атрымаў аднагалосны прысуд: “Пераклад Куляшова – таксама шэдэўр!”. Мяркуйце самі.

В небесах торжественно и чудно!
Спит земля в сиянье голубом…
Что же мне так больно
и так трудно?
Жду ль чего? Жалею ли о чём?
(М.Лермонтов)

У нябёсах велічна і згодна!
У блакітным ззянні спіць
зямля…
Што ж мне так і цяжка, і маркотна?
Што са мной? Чаго шкадую я?
(А.Куляшоў)

У абмеркаванні не магла не знайсці працяг тэма першага кахання паэта да яго музы. Таццяна Мананнікава выканала баладу “Млын” і расказала больш падрабязна пра лёс юнацкага пачуцця паэта. Аляксандра Васільеўна Карыткіна (Алеся) пэўны час перапісвалася з Куляшовым, а пасля яго смерці з сястрой Аркадзя Аляксандравіча Надзеяй Аляксандраўнай. Гэта ёй, малодшай сястры, чытаў Аркадзь паэму пасля развітання з Алесяй. Прачытаў і адразу спаліў, чым здзівіў і нават напалохаў малую. Надзея Аляксандраўна і паведаміла Аляксандры Васільеўне пра смерць брата. Жанчына правільна разумела сваю ролю ў творчасці вялікага паэта. У свой час атрымаўшы ад яго аўтабіяграфічную паэму “Далёка ад акіяна”, дзе ён згадваў пра яе, Князёўну, жанчына напісала: “Я заўсёды ведала, што твой ідэал мае да мяне малое дачыненне, гэта толькі твая мара…”
Між іншым, згаданая паэма “Далёка да акіяна” дапамагла прысутным лепш зразумець паэта. Урыўкамі з яе Таццяна Мананнікава дапаўняла празаічны аповед пра народнага паэта.
У сваёй творчасці Куляшоў не толькі ішоў упоравень з часам – ён апярэджваў яго. Беларуская літаратура з такімі імёнамі не можа пачувацца беднай!

Яніна ШМАТКО

Интересные и актуальные новости Зельвенского района в нашем Telegram-канале. Подписывайтесь по ссылке!